मुंबई, 24 नोव्हेंबर (हिं.स.) बॉलिवूडचा 'ही-मॅन' म्हणून ओळखले जाणारे ज्येष्ठ अभिनेते धर्मेंद्र यांचे वयाच्या ८९ व्या वर्षी निधन झाले आहे. त्यांच्या निधनाने देओल कुटुंब आणि संपूर्ण चित्रपटसृष्टीला धक्का बसला आहे. धर्मेंद्र यांना आजारपणामुळे काही काळ मुंबईच्या ब्रीच कँडी रुग्णालयात दाखल करण्यात आले होते. त्यानंतर त्यांच्यावर घरीच उपचार करण्यात आले. आता त्यांच्या निधनाची बातमी समोर आली आहे.

धर्मेंद्र यांच्या निधनाची बातमी समजताच चित्रपटसृष्टीत शोककळा पसरली. त्यांचे चाहते, सहकारी कलाकार आणि मित्रांना या बातमीवर विश्वासच बसत नव्हता. चाहते, सेलिब्रिटी आणि चित्रपट निर्माते श्रद्धांजली वाहिली आहे. प्रत्येकाच्या संदेशात एकच भावना होती: धर्मेंद्र यांच्या निधनाने एका युगाचा अंत झाला. त्यांच्या हसऱ्या प्रतिमा, त्यांचा शक्तिशाली आवाज, त्यांचा करिष्मा आणि साधेपणा हे सर्व फक्त आठवणीत राहील. बॉलिवूडचा ही-मॅन आता आपल्यात नाही हे अनेकांना मान्य नाही.

धर्मेंद्र यांच्या निधनानंतर, करण जोहर यांनी दिग्गज अभिनेत्याला श्रद्धांजली वाहिली आणि लिहिले, एक युग संपले. अमिताभ बच्चन आणि देओल कुटुंबासह अनेक बॉलिवूड सेलिब्रिटी धर्मेंद्र यांच्या घराबाहेरही दिसले.

८ डिसेंबर १९३५ रोजी जन्मलेल्या धर्मेंद्र यांना काही दिवसांपूर्वी ब्रीच कँडी रुग्णालयात दाखल करण्यात आले होते. त्यांच्यावर अनेक दिवस रुग्णालयात उपचार सुरू होते आणि नंतर घरीच उपचार सुरू झाले. तथापि, कालांतराने त्यांच्या प्रकृतीत सुधारणा झाली नाही आणि आज, सोमवार, २४ नोव्हेंबर २०२५ रोजी धर्मेंद्र यांचे निधन झाले.

८९ वर्षांच्या वयातही धर्मेंद्र अभिनयात सक्रिय राहिले. अमिताभ बच्चन यांचे नातू अगस्त्य नंदा यांचा आगामी चित्रपट २१ हा ज्येष्ठ अभिनेत्याचा शेवटचा चित्रपट असेल. २१ हा चित्रपट एका तरुण लष्करी अधिकाऱ्याची कथा सांगतो, अरुण खेतरपाल, ज्याने वयाच्या अवघ्या २१ व्या वर्षी देशासाठी आपले जीवन अर्पण केले. या चित्रपटात अभिनेता धर्मेंद्र लष्करी अधिकाऱ्याच्या वडिलांची भूमिका साकारत आहे, तर अगस्त्य नंदा अरुण खेतरपालची भूमिका साकारणार आहेत. हा चित्रपट २५ डिसेंबर रोजी प्रदर्शित होणार आहे.

६५ वर्षांची अतुलनीय कारकीर्द

धर्मेंद्र यांची चित्रपट कारकीर्द स्वप्नवत ठरली. त्यांची सुरुवात १९६० च्या दिल भी तेरा हम भी तेरे या चित्रपटाने झाली. केवळ कॅमेऱ्याशीच नव्हे तर हृदयाशी बोलण्यासाठी जन्मलेला एक तरुण. त्यांच्या डोळ्यातील निरागसता, त्याच्या हास्यातील साधेपणा आणि त्याच्या खोल आवाजाची जादू हळूहळू भारतीय चित्रपटसृष्टीला मोहून टाकत होती. काही वर्षांतच धर्मेंद्र अशा स्थानावर पोहोचले जे केवळ कलाकारांच्या आवाक्याबाहेर आहे; हे कठोर परिश्रम, आवड आणि प्रामाणिक समर्पणाचे परिणाम आहे. जवळजवळ ६५ वर्षे धर्मेंद्रने मोठ्या पडद्यावर सातत्याने जादू केली. हा असा काळ होता जेव्हा दरवर्षी लोक त्याच्या एका चित्रपटाची वाट पाहत असत आणि थिएटरमध्ये फक्त एकाच नावामुळे गर्दी असायची: धर्मेंद्र.

त्यांनी आपल्या प्रेमकथेने मने जिंकली, त्याच्या विनोदातील प्रत्येक संवादातून हास्य निर्माण झाले आणि जेव्हा तो अ‍ॅक्शन करत असे तेव्हा लोक शिट्ट्या वाजवण्यापासून रोखू शकत नव्हते. त्याच्या बहुमुखी प्रतिभेचे उदाहरण अजूनही दिले जाते. धर्मेंद्रच्या सुपरहिट चित्रपटांची यादी इतकी मोठी आहे की ती मोजायला अनेक वर्षे लागतील, पण काही चित्रपट भारतीय चित्रपटसृष्टीचा कणा बनले आहेत. शोले (१९७५) मधील वीरू प्रमाणे, त्याने मैत्री आणि मजा दोन्ही एका नवीन स्वरूपात सादर केले. चुपके चुपके मधील प्रोफेसर परिमल त्रिपाठी म्हणून त्याचा कॉमिक टायमिंग अजूनही अनुकरणीय म्हणून लक्षात ठेवला जातो. सीता और गीता (१९७२), धर्मवीर (१९७७), फूल और पत्थर (१९६६), जुगनू (१९७३) आणि यादों की बारात (१९७३) यासारख्या चित्रपटांचा उल्लेख केल्याशिवाय हिंदी चित्रपटसृष्टीचा इतिहास अपूर्ण आहे.

धर्मेंद्र हे केवळ सुपरस्टार नव्हते; ते प्रेक्षकांच्या भावनांशी खोलवर जोडलेले होते. त्यांच्या रोमँटिक प्रतिमेने मुलींची मने जिंकली, त्यांच्या अ‍ॅक्शन हिरो प्रतिमेमुळे ते ही-मॅन बनले आणि त्यांच्या कॉमिक टायमिंगमुळे ते घराघरात पोहोचले. धर्मेंद्र यांच्या पडद्यावर येण्याने संपूर्ण हॉल टाळ्या आणि शिट्ट्यांनी गूंजला आणि हीच स्टारडमची खरी व्याख्या आहे. त्यांनी प्रत्येक शैलीत उत्कृष्ट कामगिरी केली, प्रत्येक भूमिका पूर्ण प्रामाणिकपणे जगली आणि त्यांच्या कामातून हे सिद्ध केले की खरा स्टार तोच असतो जो हृदयात राहतो. धर्मेंद्र यांचा प्रवास केवळ ६५ वर्षांचा कारकिर्दीचा नव्हता, तर तो भारतीय चित्रपटसृष्टीचा एक सुवर्ण अध्याय होता, जो इतिहासात कायमचा नोंदवला जाईल.

---------------

हिंदुस्थान समाचार / वृषाली देशपांडे