भोपाळ, 4 ऑक्टोबर (हिं.स.)। गेल्या कित्येक वर्षांपासून कफ सिरपची औषध अशी ओळख होती, मात्र आता याची ओळख मुलांच्या मृत्यूला कारणीभूत अशी बनत चालली आहे. परसिया ब्लॉकमध्ये नऊ मुलांच्या मृत्यूनंतर, मध्य प्रदेशात कोल्ड्रिफ कफ सिरपच्या विक्रीवर बंदी घालण्यात आली आहे. मुख्यमंत्री मोहन यादव यांनी स्वतः सोशल मीडियावर एक निवेदन प्रसिद्ध केले.

मुख्यमंत्री डॉ. यादव यांनी शनिवारी सोशल मीडियावर सांगितले की कोल्ड्रिफ सिरपमुळे छिंदवाडा येथे मुलांचा मृत्यू अत्यंत दुःखद आहे. या सिरपच्या विक्रीवर संपूर्ण मध्य प्रदेशात बंदी घालण्यात आली आहे. सिरप बनवणाऱ्या कंपनीच्या इतर उत्पादनांच्या विक्रीवरही बंदी घालण्यात येत आहे.

ते म्हणाले की, सिरप बनवणारा कारखाना कांचीपुरममध्ये असल्याने, राज्य सरकारने तामिळनाडू सरकारला घटनेची चौकशी करण्यास सांगितले. आज सकाळी तपास अहवाल मिळाला. अहवालाच्या आधारे कठोर कारवाई करण्यात आली आहे. मुलांच्या दुःखद मृत्यूनंतर, स्थानिक पातळीवर कारवाई सुरू आहे. या प्रकरणाची चौकशी करण्यासाठी राज्य पातळीवरही एक पथक तयार करण्यात आले आहे. दोषींना कोणत्याही परिस्थितीत सोडले जाणार नाही.

हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की गेल्या २० दिवसांत मध्य प्रदेशातील छिंदवाडा जिल्ह्यातील पारसिया ब्लॉकमध्ये कोल्ड्रिफ कफ सिरप खाल्ल्यानंतर नऊ मुलांच्या किडनी निकामी होऊन मृत्यू झाला आहे. यापैकी बहुतेक मुलांचा मृत्यू नागपूरमधील खाजगी रुग्णालयात झाला आहे. अनेक अजूनही रुग्णालयात जीवनमरणाशी झुंज देत आहेत.

छिंदवाडा मेडिकल कॉलेजचे असोसिएट प्रोफेसर डॉ. पवन नांदुरकर यांनी सांगितले की, आतापर्यंत मृत्युमुखी पडलेल्या नऊ मुलांमध्ये दिव्यांश चंद्रवंशी (७ वर्षे), अदनान खान (५ वर्षे), हेतांश सोनी (५ वर्षे), उसैद (४), श्रेया यादव (१८ महिने), विकास यादव (४ वर्षे), योगिता विश्वकर्मा (५ वर्षे), संध्या भोसोम (१.२५ वर्षे) आणि चंचलेश यादव यांचा समावेश आहे.

गेल्या चार दिवसांत दोन मुलांचा मृत्यू झाला आहे. १७ सप्टेंबर रोजी सव्वा वर्षांची संध्या भोसोम आजारी पडली. १८ सप्टेंबर रोजी तिला पारसिया येथील एका खाजगी रुग्णालयात आणण्यात आले. त्यानंतर तिच्यावर सरकारी रुग्णालयात उपचार करण्यात आले. त्यानंतर २६ सप्टेंबर रोजी तिला पुन्हा पारसिया येथील खाजगी रुग्णालयात दाखल करण्यात आले. नंतर तिला सीएचसी पारसिया येथून छिंदवाडा येथे रेफर करण्यात आले. छिंदवाडा जिल्हा रुग्णालयातून २८ सप्टेंबर रोजी संध्याला नागपूर मेडिकल कॉलेजमध्ये रेफर करण्यात आले. १ ऑक्टोबर रोजी तिचे नागपूरमध्ये निधन झाले. संध्या व्यतिरिक्त, गायगोहन येथील चंचलेश यादव यांचाही नागपूरमध्ये उपचारादरम्यान मृत्यू झाला.

परिसरातील एसडीएम शुभम यादव यांनी सांगितले की, सहा मुलांना कफ सिरप दिल्याची माहिती मिळाली आहे. तर डायथिलीन ग्लायकोल नावाचे रसायन या मृत्यूंसाठी जबाबदार असल्याचे मानले जाते. यापैकी पाच मुलांना कोल्ड सिरप दिल्याची माहिती मिळाली आहे आणि एका मुलाला नेक्स्ट्रॉस डीएस दिल्याची माहिती मिळाली आहे. सध्या, दोन्ही सिरपवर बंदी घालण्यात आली आहे. त्यांनी पुढे सांगितले की, संपूर्ण परिसरात १,४२० मुलांचे मॅपिंग करण्यात आले आहे. या मुलांना व्हायरल इन्फेक्शन झाले होते. सर्वांवर लक्ष ठेवले जात आहे. परसियामध्येही मार्गदर्शक तत्त्वे जारी करण्यात आली आहेत. खाजगी रुग्णालयांना विषाणूजन्य रुग्णांवर उपचार न करण्याचे आणि थेट सरकारी रुग्णालयाला कळविण्याचे निर्देश देण्यात आले आहेत. सरकारने स्थापित केलेल्या प्रणालीनुसार मुलावर उपचार केले जातील. त्यांनी असेही सांगितले की पाण्याची चाचणी घेण्यात आली आहे आणि सर्व नमुने सामान्य आहेत.

खरंतर, छिंदवाडा जिल्ह्यात नऊ मुलांच्या मृत्यूसाठी ज्या कफ सिरपला जबाबदार धरले जात आहे त्यात विषारी रसायन मिसळलेले असल्याचे आढळून आले आहे. तमिळनाडू सरकारने शुक्रवारी याची पुष्टी केली. श्रीसन कंपनीच्या कांचीपुरम युनिटमधील तमिळनाडू सरकारच्या औषध विभागाच्या अधिकाऱ्यांनी केलेल्या तपासणीत असे दिसून आले की कोल्ड्रिफ कफ सिरपमध्ये ४८.६ टक्के डायथिलीन ग्लायकोल या विषारी रसायनाची भेसळ होती.

यानंतर, तामिळनाडू सरकारने कोल्ड्रिफ कफ सिरपचे उत्पादन आणि विक्रीवर बंदी घातली आहे. तामिळनाडू सरकारच्या अधिकृत निवेदनात म्हटले आहे की, कोल्ड्रिफ कफ सिरप, बॅच क्रमांक SR-13 च्या उत्पादनात दूषित रसायनांचा वापर करण्यात आला होता, जो मुलांच्या मृत्यूसाठी जबाबदार असल्याचा संशय आहे. तामिळनाडू औषध विभागाने या बॅचच्या औषधांचे नमुने चाचणीसाठी पाठवले आणि २४ तासांच्या आत निकाल प्राप्त झाले. त्यानंतर, सरकारने हा निर्णय घेतला.

तपासात काय उघड झाले?

कांचीपुरम जिल्ह्यातील सुंगुवरचत्रम येथील श्रीसन फार्मास्युटिकल्सच्या युनिटमधून कोल्ड्रिफ सिरप (बॅच क्रमांक SR-13) जप्त करण्यात आले. चाचणीत असे दिसून आले की त्यात नॉन-फार्माकोपिया ग्रेड प्रोपीलीन ग्लायकॉल वापरले गेले होते, कदाचित डायथिलीन ग्लायकॉल आणि इथिलीन ग्लायकॉलने दूषित. दोन्ही रसायने विषारी पदार्थ आहेत ज्यामुळे किडनीलानुकसान होऊ शकते. नमुने चेन्नई येथील सरकारी औषध चाचणी प्रयोगशाळेत पाठवण्यात आले, जिथे २४ तासांच्या आत अहवाल देण्यात आला.

तामिळनाडू सरकारने अहवालात असेही लिहिले आहे की मध्य प्रदेश सरकारच्या औषध नियंत्रण प्राधिकरणाने १ ऑक्टोबर रोजी दुपारी ३.३७ वाजता कोल्ड्रिफ कफ सिरपची माहिती पाठवली होती. १ आणि २ ऑक्टोबर रोजी तामिळनाडूमध्ये सरकारी सुट्ट्या होत्या. तरीही, आम्ही २७ मिनिटांत त्यावर कारवाई केली आणि चौकशीचे आदेश दिले. तामिळनाडू सरकारचे उपसंचालक औषध नियंत्रक एस गुरुभारती यांनी वरिष्ठ औषध निरीक्षकांची एक चौकशी पथक स्थापन केली. ही पथक त्याच दिवशी चौकशीसाठी कारखान्यात पोहोचली. त्यानंतर, दुसऱ्या दिवशी म्हणजे २ ऑक्टोबर रोजीही तपास पथक कारखान्यात पोहोचले. तपास पथकाला कारखान्यात अनेक प्रकारचे प्रोटोकॉल उल्लंघन आढळले.

---------------

हिंदुस्थान समाचार / Suraj Chaugule