- ज्येष्ठ संघ प्रचारक लक्ष्मीनारायण भाला 'लक्खीदा' यांचे ८१ व्या वर्षात पदार्पण

नवी दिल्ली, ५ डिसेंबर (हिं.स.) - वसुधैव कुटुंबकमच्या शाश्वत परंपरेतून उदयास आलेला भारत, वेगवान गती, कामगिरी आणि वैयक्तिक यशाने भरलेला आहे. समाज 'मी' पासून 'आपण' पर्यंत परतण्याचा मार्ग शोधत असताना, ६ आणि ७ डिसेंबर २०२५ रोजी महाराष्ट्रातील चिखली येथे होणारा सहस्र चंद्र दर्शन सोहळा आपल्याला जीवनाच्या त्या तत्वज्ञानाची आठवण करून देत आहे, ज्यामध्ये राष्ट्र प्रथम येते, स्वतः नाही. ज्येष्ठ संघ प्रचारक लक्ष्मीनारायण भाला 'लक्खीदा' यांच्या ८१ व्या वर्षात पदार्पण प्रसंगी होणारा हा कार्यक्रम राष्ट्रीय सेवेच्या परंपरेचा सार्वजनिक उत्सव बनेल.

वर्ष १९६८ मध्ये घर सोडून संघाच्या कार्यात सामील झालेल्या लक्खीदा यांचे जीवन त्या पिढीचे प्रतिनिधित्व करते ज्यांनी सुख-सोयींपेक्षा संघर्ष निवडला, पदापेक्षा प्रवृत्ती स्वीकारली, प्रसिद्धीपेक्षा कर्तव्याला अर्थपूर्ण मानले. आज, जेव्हा समाज तात्काळ फायदे आणि वैयक्तिक प्रगतीच्या गणितात अडकलेला आहे, तेव्हा अशा जीवनकथा आपल्याला आठवण करून देतात की राष्ट्र म्हणजे केवळ भूगोल नाही, तर ती एक सतत चालणारी प्रथा आहे. श्री. भाला यांनी राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे पूर्णवेळ प्रचारक म्हणून आपले राष्ट्रीय कार्य सुरू केले. गेल्या ५७ वर्षांपासून ते समाज, संघटना आणि राष्ट्र उभारणीच्या कामात सतत सक्रिय आहेत.

संत, संघ आणि संस्कृतीचा संगम

या कार्यक्रमाचे सर्वात महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे ते संत परंपरा, संघटनात्मक शक्ती आणि सांस्कृतिक जाणीव या तीन प्रवाहांचा संगम म्हणून उदयास येत आहे. एकीकडे, अखिल भारतीय प्रचारक प्रमुख स्वांत रंजन यांची उपस्थिती संघटनेच्या वैचारिक गाभ्याला बळकटी देईल. दरम्यान, जगद्गुरू शंकराचार्य स्वामी राजराजेश्वराश्रम जी महाराज (हरिद्वार) यांची उपस्थिती भारतीय आध्यात्मिक वारशाच्या जाणीवेला राष्ट्रीय प्रवाहाशी जोडेल. स्वामी विष्णुप्रपन्नाचार्य (नागौरिया मठ, राजस्थान) सारख्या संतांची उपस्थिती दर्शवते की हा कार्यक्रम केवळ उत्सव नाही तर धार्मिक विधींचे सार्वजनिक पुनर्प्रदर्शन आहे.

संस्कृतीपासून राष्ट्रीय जाणीवेकडे जाणारा सेतू

या कार्यक्रमात सादर केल्या जाणाऱ्या केशवकल्पवर आधारित शास्त्रीय नृत्य-नाटक हा स्वतःच एक सांस्कृतिक वक्तव्य आहे. डॉ. हेडगेवार यांच्यासारख्या दूरदर्शी, राष्ट्रद्रष्ट्या व्यक्तीचे जीवन कलेच्या माध्यमातून नवीन पिढीसमोर आणणे हे दर्शविते की संघाची विचारसरणी केवळ भाषणांपुरती मर्यादित नाही, तर ती संवेदनशीलता आणि सौंदर्याचा विषय आहे. आज, जेव्हा भारत त्याच्या सांस्कृतिक ओळखीने जागतिक व्यासपीठावर मजबूत उभा आहे, तेव्हा अशा कार्यक्रमांमधून हे सिद्ध होते की, राष्ट्रनिर्माण केवळ धोरणाबद्दल नाही तर संस्कृतीबद्दल देखील आहे.

सहस्र चंद्र दर्शन, सार्थक जीवनाचे प्रतीक

भारतीय परंपरेत, सहस्र चंद्र दर्शन हे केवळ दीर्घायुष्याचेच नव्हे, तर अर्थपूर्ण जीवनाचे प्रतीक आहे. याचा अर्थ असा आहे की एखाद्याचे जीवन स्वतःच एक धर्मग्रंथ बनते. या अर्थाने, लक्खीदाचे जीवन एक चालता-फिरता राष्ट्रीय अभ्यासक्रम आहे, ज्याचा प्रत्येक अध्याय त्याग, शिस्त, सेवा आणि समर्पणाने लिहिलेला आहे.

श्रीकांत जोशी यांनी दादा आपटे यांचे बीज जोपासले, भाला यांनी मार्ग दाखवला

पाश्चात्यांच्या प्रभावाखाली भारतीय विचारसरणीसाठी सुपीक माती जोपासण्यात सहभागी असलेले विचारवंत दादासाहेब आपटे (शिवराम शंकर आपटे) यांनी पेरलेले बीज १९४८ मध्ये बहुभाषिक वृत्तसंस्था 'हिंदुस्थान समाचार' आता भारतीय भाषांचा आवाज बनले आहे. श्रीकांत जोशी आणि लक्ष्मीनारायण भाला हे त्यांचे मार्गदर्शक म्हणून पुढे आले. फेब्रुवारी २०१३ मध्ये श्रीकांत जोशी यांच्या निधनानंतर, हिंदुस्थान समाचारची जबाबदारी लक्ष्मीनारायण भाला, लक्खी दा यांच्या मजबूत खांद्यावर आली. हा एजन्सीसाठी संक्रमणाचा काळ होता, जो त्यांनी दृढनिश्चय, शिस्त आणि दूरदृष्टीने हाताळला. त्यांच्या नेतृत्वाखाली, सरकारी, सामाजिक आणि माध्यम क्षेत्रात हिंदुस्थान समाचारची विश्वासार्हता अधिक मजबूत झाली. त्यांनी राष्ट्रीय हित, संतुलित दृष्टिकोन आणि निर्भय पत्रकारिता या तीन स्तंभांवर एजन्सीचे सतत संगोपन केले. असे म्हणता येईल की, श्रीकांत जोशी यांनी लावलेला दिवा लक्ष्मीनारायण भाला यांनी त्याचे राष्ट्रीय प्रकाशात रूपांतर केले.

६ डिसेंबर रोजी वैदिक विधी, सन्मान आणि सांस्कृतिक कार्यक्रम

शनिवार, ६ डिसेंबर रोजी सकाळी ६ वाजता वैदिक परंपरेनुसार हवन आणि पूजेने कार्यक्रम सुरू होईल. त्यानंतर सकाळी ११ ते दुपारी १२:३० पर्यंत सहस्र चंद्र दर्शन, तुलादान आणि सत्कार समारंभ होईल. सायंकाळी ६ ते रात्री ९ पर्यंत सांस्कृतिक कार्यक्रम आयोजित केले जातील.

७ डिसेंबर रोजी स्मरणिका प्रकाशन आणि समारोप समारंभ

सहस्र चंद्र दर्शन समारोप समारंभ, स्मरणिका प्रकाशन आणि चर्चा कार्यक्रम रविवार, ७ डिसेंबर रोजी सकाळी ११:३० ते दुपारी १:०० वाजेपर्यंत आयोजित केला जाईल. त्यानंतर कार्यक्रमाची औपचारिक सांगता १:३० ते दुपारी ३ वाजेपर्यंत सामुदायिक भोजनाने होईल.

---------------

हिंदुस्थान समाचार / सुधांशू जोशी