रिओ दि जानेरो, २० नोव्हेंबर (हिं.स.) :

परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर आणि त्यांचे चिनी समकक्ष वांग यी यांच्यात रिओ दि जानेरो येथे जी-20 शिखर परिषदेच्या बाजूला ही चर्चा झाली. या चर्चेत दोन्ही देशांमधील संबंध पुन्हा सुरळीत करण्याबाबत भर देण्यात आली. गेल्या अनेक वर्षांपासून बंद असलेली मानसरोवर यात्रा पुन्हा सुरु करण्याबाबत चर्चा झाली.

भारत आणि चीनने जवळपास पाच वर्षांनंतर सीमाप्रश्नावर लवकरात लवकर निर्णय घेतला आहे. पूर्व लडाखमधील दोन वादग्रस्त भागातून आपले सैन्य मागे घेतल्यानंतर काही आठवड्यांनंतर दोन्ही देशांनी हा निर्णय घेतला आहे. परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर आणि त्यांचे चिनी समकक्ष वांग यी यांच्यात सोमवारी रात्री उशिरा रिओ दि जानेरो येथे G-20 शिखर परिषदेत चर्चा झाली, ज्यामध्ये भारत-चीन संबंधांच्या पुढील चरणांवर चर्चा करण्यात आली. परराष्ट्र व्यवहार मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, दोन्ही मंत्र्यांना असे वाटले की संबंध स्थिर करणे, मतभेद दूर करणे आणि पुढील पावले उचलणे महत्त्वाचे आहे.

पूर्व लडाखमधील प्रत्यक्ष नियंत्रण रेषेवरील (एलएसी) डेपसांग आणि डेमचोकमधील विघटन प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर दोन्ही बाजूंमधील ही पहिली उच्चस्तरीय चर्चा होती. परराष्ट्र मंत्रालयाने सांगितले की, दोन्ही मंत्र्यांनी सीमावर्ती भागातील सैन्य मागे घेतल्याने शांतता आणि सौहार्द राखण्यास मदत झाली आहे. या चर्चेचा मुख्य विषय भारत-चीन संबंधांच्या पुढील वाटचालीवर होता. विशेष प्रतिनिधी आणि परराष्ट्र सचिव-उपमंत्री स्तरावर लवकरच बैठक घेण्यात येईल यावर दोन्ही बाजूंनी एकमत झाले.

परराष्ट्र व्यवहार मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, बैठकीत कैलास मानसरोवर यात्रा पुन्हा सुरू करणे, सीमापार नद्यांवर डेटा शेअर करणे, भारत आणि चीन यांच्यातील थेट उड्डाणे आणि मीडिया व्यक्तींच्या परस्पर हालचालींसह अनेक महत्त्वाच्या टप्प्यांवर चर्चा करण्यात आली. ही बैठक विशेष महत्त्वाची होती कारण गेल्या काही वर्षांपासून कोविड-१९ महामारीमुळे दोन्ही देशांमधील थेट उड्डाणे आणि कैलास मानसरोवर यात्रा स्थगित करण्यात आली होती.

बैठकीत परराष्ट्र व्यवहार मंत्री जयशंकर यांनी वांग यांना सांगितले की, भारत वर्चस्व प्रस्थापित करण्याच्या एकतर्फी दृष्टिकोनाच्या विरोधात आहे आणि ते इतर देशांच्या दृष्टिकोनातून आपल्या संबंधांकडे पाहत नाहीत. परराष्ट्र मंत्रालयाने एका निवेदनात म्हटले आहे की, 'जागतिक परिस्थिती आणि आंतरराष्ट्रीय मुद्द्यांवर परराष्ट्र मंत्री म्हणाले की भारत आणि चीनमध्ये फरक आणि समानता दोन्ही आहेत. आम्ही ब्रिक्स आणि एससीओ (शांघाय कोऑपरेशन ऑर्गनायझेशन) फ्रेमवर्कमध्ये रचनात्मकपणे काम केले आहे.

परराष्ट्र मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, परराष्ट्र मंत्री वांग यी यांनी जयशंकर यांच्याशी सहमती दर्शवली आणि सांगितले की, जागतिक राजकारणात भारत-चीन संबंधांना विशेष महत्त्व आहे. वांग म्हणाले की, दोन्ही देशांच्या नेत्यांनी कझानमध्ये पुढे जाण्याच्या मार्गावर सहमती दर्शविली होती आणि दोन्ही मंत्र्यांना असे वाटले की संबंध स्थिर करणे, मतभेद सोडवणे आणि पुढील पावले उचलणे यावर लक्ष केंद्रित करणे महत्त्वाचे आहे.

हिंदुस्थान समाचार / Shuddhodana Mangorao