बाबा साहेबांचा जन्म 14 एप्रिल 1891 रोजी महू (मध्य प्रदेश) छावणी येथे वडील सुभेदार रामजी सकपाळ आणि आई भीमाबाई यांच्या कुटुंबात झाला. कुशाग्र बुद्धी, अथक परिश्रम, शिक्षणतज्ञ, शोषित, वंचित आणि पीडितांसाठी संघर्ष यामुळे त्यांना मसिहा म्हणून ओळख मिळाली. एक आर्थिक तज्ञ आणि कामगार नेते असण्यासोबतच, बाबासाहेबांचे जीवन हे एक सामाजिक रक्षणकर्ते होते, ज्यांनी संविधानाच्या निर्मितीमध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली भारतीयांना राज्यघटनेचे निर्माते म्हणून त्यांचे स्मरण केले जाते.

यावेळी आपल्या देशात लोकसभेच्या निवडणुका होत असताना डॉ. भीमराव आंबेडकर यांच्या जयंतीचे निमित्त आले आहे. सुमारे 97 कोटी मतदार आता पुढील 5 वर्षांसाठी अठराव्या लोकसभेसाठी मतदान करणार आहेत. यामध्ये वयाची 18 वर्षे पूर्ण केलेल्या सुमारे 2 कोटी तरुण मतदारांचाही समावेश आहे. हे तरुण देखील आपले सरकार निवडण्यासाठी पहिल्यांदाच मतदानाचा हक्क बजावणार आहेत. तरुण मतदारांना संबोधित करताना पंतप्रधान नरेंद्र मोदी म्हणाले होते की, 18वी संसद निवडून आणण्याचे काम 18 वर्षांचे तरुण करतील. सध्या सर्व राजकीय पक्ष एनडीए आणि आयएनडीआयए या दोन गटात विभागले गेले आहेत, एनडीए चे नेतृत्व पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्याकडे असून गेल्या 10 वर्षातील कामगिरीच्या जोरावर ते निवडणुकीला सामोरे जात आहेत. त्याच वेळी, नेतृत्त्वविहीन विरोधीपक्ष केंद्र सरकारच्या धोरणांना विरोधासाठी विरोध करताना दिसतो. मतदारांनी त्यांचे प्रतिनिधी आणि सरकार त्यांच्या 100 टक्के मतदानाद्वारे निवडले आहे. मतदान करणे ही प्रत्येक मतदाराची राष्ट्रीय जबाबदारी आहे.

काँग्रेसने आपल्या जाहीरनाम्यात “काँग्रेस अन्न, वस्त्र, प्रेम आणि लग्न यांसारख्या वैयक्तिक बाबींमध्ये हस्तक्षेप करणार नाही” असे आश्वासन दिले आहे. या आश्वासनांच्या माध्यमातून कर्नाटकातील शाळांमध्ये नुकत्याच झालेल्या हिजाबाच्या घटनेला आणि लव्ह जिहादच्या मानसिकतेला काँग्रेस पाठिंबा देत असेल, तर ते देशासाठी आत्मघातकी पाऊल ठरेल. शालेय विद्यार्थ्यांमध्ये परस्पर प्रेम, बंधुता, समता आणि शिस्त यावी यासाठी गणवेश परिधान करण्याचा निर्णय घेतला आहे. अशा मागणीला पाठिंबा दिल्यास विद्यार्थ्यांमधील वैमनस्याचे विष कालवले जाण्याची शक्यता नाकारता येणार नाही. हिजाबवर थांबण्यापलीकडे हा ट्रेंड किती पुढे जाईल हे सांगणे कठीण आहे. मुस्लिमेतर मुलींना (हिंदू, ख्रिश्चन) पद्धतशीरपणे प्रेमात अडकवून नंतर त्यांना नरकमय जीवन जगण्यास भाग पाडण्याचे हे मोठे षडयंत्र आहे.

ही लव्ह जिहाद मानसिकता केरळसह देशातील अनेक भागात सरकारी यंत्रणांकडूनही उघड झाली आहे. त्यामुळे देशाच्या फाळणीचा फटका बसलेल्या समाजात पुन्हा एकदा फूट पडण्याची भीती निर्माण झाली आहे संविधान सभा श्री अल्लादिकृष्ण स्वामी आणि के.एम. मुन्शी यांच्यातील वादात. मुन्शी यांचे समर्थन करताना, बाबासाहेब आंबेडकरांनीही समान नागरी संहितेचे समर्थन केले आणि ते म्हणाले होते की समान नागरी संहिता हे संविधानाच्या मसुद्याचे मुख्य ध्येय आहे. सुप्रीम कोर्टानेही अनेकवेळा आपल्या निर्णयांच्या समर्थनार्थ निर्देश दिले आहेत की, काँग्रेस अल्पसंख्याकांच्या मतांमुळे संविधानाच्या भावनेला आणि सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्णयांना विरोध करत आहे.

काँग्रेसने आपल्या न्याय पत्रात म्हटले आहे की, गेल्या 5 वर्षांपासून देशात भीतीचे वातावरण आहे आणि लोकांना धमकावण्याचे हत्यार बनवले जात आहे. असे म्हणत काँग्रेसने सीबीआय, ईडी. विभागांप्रमाणेच भ्रष्टाचाराविरोधात केलेल्या कारवाईकडे बोट दाखवले जात आहे. खरे तर देशात गुंड, बदमाश, दहशतवादाचे समर्थन करणारे भयभीत झाले आहेत, पूर्वी सार्वजनिक ठिकाणी ‘अज्ञात वस्तूंना हात लावू नका, बॉम्ब असू शकतो’, असे लिहिले होते ते लिहिलेले नाही. सर्वसामान्य नागरिक न घाबरता आपले जीवन जगत आहेत. भीतीचे वातावरण असेल, तर ज्यांनी देशाची संपत्ती स्वतःची मानली होती, त्यांच्यामध्येच घराणेशाहीच्या जोरावर चालणाऱ्या पक्षांच्या नेत्यांचा अंत होण्याची भीती आहे त्यांचे अस्तित्व.

संविधान सभेच्या चर्चेदरम्यान, विधानसभेचे सदस्य श्री महावीर त्यागी यांनी कुटुंबवादाकडे बोट दाखवताना म्हंटले होते की, भविष्यात “व्यावसायिक राजकारण्यांचा” एक विशेष वर्ग जन्माला येईल, जो आपल्या जगण्यासाठी राजकारणावर अवलंबून असेल. न्यायालयाच्या निर्णयांनीही संस्थांना आधार दिला आहे. अनुसूचित जाती महासंघाच्या इमारतीच्या बांधकामासाठी छापलेल्या पावत्या पुस्तकांच्या संकलनाच्या वेळी कार्यकर्त्यांना संबोधित करताना बाबासाहेब म्हणाले होते की, “पावती पुस्तके परत न करणे आणि संपूर्ण संग्रह जमा न करणे ही संस्था आणि संघटनेची घोर फसवणूक आहे. जनतेची अशी फसवणूक हा कायद्याने गुन्हा आहे.

काँग्रेसने आपल्या न्याय पत्रात सामाजिक न्यायाचा संदेश देणाऱ्या महापुरुषांना अभ्यासक्रमात स्थान देण्याचे आणि बाबासाहेब डॉ. आंबेडकरांच्या नावाने वास्तू व ग्रंथालये सुरू करण्याचे आश्वासन दिले आहे. परंतु, बाबासाहेबांच्या हयातीत काँग्रेसने त्यांना त्रास दिला होता. मुंबई आणि भंडारा निवडणुकीतील विजयात काँग्रेस अडथळा ठरली होती. तत्कालीन पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू यांच्या वागणुकीमुळे आणि त्यांच्या समाजविरोधी धोरणांमुळे अपमानित होऊन त्यांनी 1951 मध्ये मंत्रिमंडळाचा राजीनामा दिला. काँग्रेसने त्यांना भारतरत्न देण्यासही पात्र मानले नाही, त्यानंतर व्हिपी सिंह यांच्या सरकारने 1990 मध्ये बाबा साहेबांना भारतरत्न देऊन सन्मानित केले होते.

सामाजिक न्यायासाठी कार्य करणाऱ्या महापुरुषांना प्रतिष्ठा देण्याचे काम पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी भगवान बिरसा मुंडा यांच्या जयंतीदिनी आदिवासी गौरव दिन जाहीर करून, माघर हे संत कबीरदासांचे पवित्र स्थान बनवले. संत रविदासांची जयंती साजरी करताना काशी येथील विकास प्रकल्प, महात्मा ज्योतिबा फुले, संत वासवेश्वर, नारायण गुरू आदी महापुरुषांच्या विचारांचा ‘मन की बात’ कार्यक्रमात केलेल्या उल्लेखावरून पंतप्रधानांची संवेदनशीलता प्रकट होते. डाव्या इतिहासकारांनी या महापुरुषांना अभ्यासक्रमात योग्य स्थान मिळू दिले नव्हते. हीच डावी मानसिकता वर्तमानातील काँग्रेसचा मार्गदर्शक प्रकाश बनली आहे. डॉ. आंबेडकरांनी नेहमीच भारतविरोधी डाव्या मानसिकतेशी संघर्ष केला, 12 डिसेंबर 1945 रोजी नागपुरात एका सभेला संबोधित करताना बाबा साहेबांनी डाव्या विचारांना टाळण्याचा सल्ला दिला आणि ते म्हणाले की, डाव्यांचे स्वतःचे कोणतेही धोरण नसून त्यांची प्रेरणा केंद्र परदेशात आहे.

महापुरुषांचा सन्मान करण्याऐवजी बाबासाहेब आंबेडकरांनी विभूतीपूजनाला संविधानाला धोका असल्याचे सांगून सर्व क्रांतिकारकांचे व स्वातंत्र्यसैनिकांचे योगदान नाकारून केवळ नेहरू घराण्याचा गौरव करण्याचे काम केले. आणि लोकशाही. डॉ.आंबेडकरांनी घटना समितीसमोर केलेल्या शेवटच्या भाषणात म्हटले होते की, जर पक्षांनी आपली राजकीय व्यवस्था राष्ट्रापेक्षा श्रेष्ठ मानली तर त्यांचे स्वातंत्र्य धोक्यात येऊ शकते, “एक व्यक्ती, एक मत आणि एक मत, हे तत्त्व आपण मान्य केले पाहिजे. संविधानात नमूद केल्याप्रमाणे एक मूल्य आहे, हीच डॉ. बाबा साहेब आंबेडकरांना खरी श्रद्धांजली ठरेल.

शिवप्रकाश

लेखक भाजपचे राष्ट्रीय सह-संघटन सरचिटणीस आहेत.