नवी दिल्ली, 15 डिसेंबर (हिं.स.)। काँग्रेसचे सरचिटणीस जयराम रमेश यांनी राज्यसभेत एक पत्र जारी करून केंद्र सरकारच्या वायू प्रदूषण आणि त्यामुळे होणाऱ्या मृत्यू आणि आजारांवरील विधानाला धक्कादायक आणि असंवेदनशील म्हटले आहे. ते म्हणाले की उपलब्ध वैज्ञानिक पुरावे सरकारच्या दाव्याचे पूर्णपणे खंडन करतात. दरम्यान, सोमवारी राजधानी दिल्लीतील अनेक भागात हवा गुणवत्ता निर्देशांक (एक्यूआय) ५०० किंवा त्याहून अधिक नोंदवण्यात आला.

जयराम रमेश म्हणाले की, ९ डिसेंबर रोजी केंद्र सरकारने राज्यसभेत दावा केला होता की मृत्यू किंवा आजार थेट वायू प्रदूषणाशी जोडलेले आहेत हे सिद्ध करण्यासाठी देशात कोणताही ठोस डेटा उपलब्ध नाही. त्यांनी ही गंभीर चिंतेची बाब असल्याचे वर्णन केले, सरकारने यापूर्वी २९ जुलै २०२४ रोजी असेच विधान केले होते हे नमूद केले.

काँग्रेसचे सरचिटणीस म्हणाले की, सार्वजनिकरित्या उपलब्ध राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय वैज्ञानिक अभ्यास सरकारच्या दाव्याच्या विरोधात आहेत. जुलै २०२४ मध्ये द लॅन्सेटमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासाचा हवाला देत त्यांनी सांगितले की, भारतातील एकूण मृत्यूंपैकी ७.२ टक्के मृत्यू हे वायू प्रदूषणाशी संबंधित आहेत आणि दरवर्षी फक्त १० शहरांमध्ये अंदाजे ३४,००० मृत्यू याच्याशी संबंधित आहेत.

मुंबई स्थित इंटरनॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ पॉप्युलेशन सायन्सेसच्या अभ्यासाचा संदर्भ देत ते म्हणाले की, ज्या जिल्ह्यांमध्ये वायू प्रदूषण राष्ट्रीय वातावरणीय वायु गुणवत्ता मानकांपेक्षा जास्त आहे, तेथे प्रौढांमध्ये अकाली मृत्यूचा धोका १३ टक्क्यांनी वाढतो, तर मुलांमध्ये मृत्युदर जवळजवळ दुप्पट होतो.

द लॅन्सेट प्लॅनेटरी हेल्थ आणि वॉशिंग्टन विद्यापीठाच्या अहवालांचा हवाला देत जयराम रमेश म्हणाले की, भारतात दरवर्षी १.५ ते २० लाख मृत्यू वायू प्रदूषणाशी संबंधित आहेत आणि ही समस्या अधिक गंभीर होत चालली आहे.

त्यांनी सांगितले की, २००९ मध्ये निश्चित केलेल्या वायु गुणवत्ता मानकांना तातडीने अद्यतनित करणे आणि काटेकोरपणे अंमलात आणणे आवश्यक आहे. तसेच, २०१७ मध्ये सुरू करण्यात आलेल्या राष्ट्रीय स्वच्छ वायु कार्यक्रम आणि श्रेणीबद्ध प्रतिसाद कृती योजनेला केवळ प्रतिक्रियात्मक म्हणून वर्णन केले गेले आणि त्यामध्ये मूलभूत सुधारणांची मागणी केली.

---------------

हिंदुस्थान समाचार / Suraj Chaugule