नवी दिल्ली, 22 ऑक्टोबर (हिं.स.) : भारताची स्वदेशी आकाश मिसाईल सिस्‍टमवर आता जगभरातील देशांचे लक्ष लागले आहे. जगातील 6 ते 7 देश विविध पातळ्यांवर आकाश मिसाईल सिस्टीमची माहिती मिळवत असून हे क्षेपणास्त्र खरेदी करण्यासाठी प्रयत्नरत असल्याची माहिती संरक्ष मंत्रालयाच्या सूत्रांनी दिली.

माहितीनुसार ब्राझीलने या मिसाईल सिस्‍टममध्ये रुची दाखवली आहे. संरक्षणमंत्री राजनाथ सिंग यांनी ब्राझीलचे उपराष्ट्रपती जेराल्डो अल्कमिन आणि संरक्षणमंत्री जोस मुसिओ मोंतेइरो फिल्हो यांची भेट घेऊन एक अर्थपूर्ण चर्चा झाल्याचे नमूद केले. राजनाथ सिंग म्हणाले की नवी दिल्ली येथे झालेल्या चर्चेत लष्करी सहयोग आणि संरक्षण औद्योगिक सहयोगाच्या विस्तारावर भर देण्यात आला. याशिवाय आर्मेनियाला आकाशबॅटरी सुपूर्द करण्यात आल्याचे आणि आर्मेनियाशी आकाश, पिनाका व 155 मिमी तोफांसारख्या संरक्षण साहित्याचे करार झाल्याचेही सांगितले जात आहे. गेल्या वर्षी आर्मेनियाला आकाशची बॅटरी सोपवण्यात आली होती ज्याची किंमत 230 दशलक्ष डॉलरपेक्षा जास्त असल्याचे नमूद केले गेले. या व्यवहारानंतरच ब्राझीलसह इजिप्त, व्हिएतनाम, फिलिपीन्स आणि युएई सारख्या देशांमध्येही आकाशसंबंधी गती वाढल्याचे सूत्रांचे म्हणणे आहे.

ऑपरेशन सिंदूरमधील कार्यप्रदर्शन

संरक्षण सूत्रांच्या म्हणण्यानुसार ऑपरेशन सिंदूरदरम्यान आकाश मिसाईलचा यथार्थ वापर करण्यात आला. विविध प्रकारच्या हवाई धमक्या तोंड देताना आकाशमुळे ड्रोन आणि इतर हवाई हल्ले रिअल-टाइममध्ये बेअसर करण्यात आले. ऑपरेशन आणि चाचण्यांमध्ये आकाशने बळकट विश्वासार्हता (रिपोर्टेड 100 टक्के विश्वसनीयता) दाखवली आणि मल्टी-टार्गेट मारक क्षमतेतही उत्कृष्ट कामगिरी नोंदवली गेली. आकाश सिस्‍टमला विशेषत: खराब हवामान — जसे जोरदार पाऊस किंवा धुकाही असलेल्या परिस्थितीतही कार्यक्षम ठेवण्यासाठी डिझाइन केले गेले आहे. तसेच हे सिस्‍टम विरोधी जॅमिंग आणि चुंबकीय शक्तींच्या तंत्रज्ञानाचा सामना करण्यास सक्षम असल्याचे आणि लक्ष्यनिर्देशनासाठी बेदाग रडार वापरले जाते, असेही सूत्रांनी सांगितले.

विकास व निर्यातीच्या दृष्टीने पुढचे पाऊल

संरक्षण मंत्रालय व संबंधित औद्योगिक भागीदार आता आकाशला मोठ्या प्रमाणावर निर्यातासाठी व्यावसायिक स्तरावर आणण्याच्या योजनांवर काम करत आहेत. खाडी देशे, आसियान भागातील राष्ट्रे आणि इतर मोकळ्या बाजारपेठांमध्ये आकाशची मागणी वाढण्याची शक्यता आहे, असा अंदाज संरक्षण सूत्रांनी व्यक्त केला.

मुख्य वैशिष्ट्ये व तांत्रिक क्षमता

ट्रॅकिंग क्षमता :- एकाचवेळी 64 लक्ष्ये ट्रॅक करण्याची क्षमता.

इंटरसेप्शन रेंज :- सुमारे 30 किलोमीटर.

उंची क्षमता :- 18000 मीटर पर्यंतचे लक्ष्य भेदू शकते.

गती : सुमारे 2.5 मॅक.

बॅटरीरचना :- प्रत्येक बॅटरीमध्ये चार लाँचर; प्रत्येक लाँचरमध्ये किमान तीन मिसाईल्स.

वारहेड :- सुमारे 60 किलोग्रॅमचे उच्च-स्फोटक हेतु.

इतर :- 3-डी इलेक्ट्रॉनिक स्कॅनिंग रडार, प्रॉक्सिमिटी फ्यूझ, आणि उन्नत इलेक्ट्रॉनिक प्रति-प्रतिउपाय (इसीसीएम) — जॅमिंगविरुद्ध सक्षम.---------------------------

हिंदुस्थान समाचार / मनीष कुलकर्णी