मुंबई, 29 डिसेंबर (हिं.स.)गेल्या काही वर्षांत नेमबाजी हा भारतासाठी सर्वाधिक पदके मिळवून देणाऱ्या खेळांपैकी एक म्हणून उदयास आला आहे, आणि लहान शहरांमध्ये वाढत्या लोकप्रियतेमुळे मोठ्या स्तरावर यशस्वी होण्याची इच्छा बाळगणाऱ्या प्रतिभेचा अखंड पुरवठा होत आहे. याची सुरुवात ब्युनोस आयर्समध्ये झाली. भारताने चार सुवर्ण, दोन रौप्य आणि तितकीच कांस्य पदके जिंकली. या हंगामात किशोरवयीन सुरुचीने तिच्या अनेक विश्वचषक स्पर्धांमधील पहिले सुवर्णपदक जिंकले आणि तिच्या विलक्षण प्रतिभेची झलक दाखवली.हंगाम संपेपर्यंत झज्जरच्या या मुलीने आश्चर्यकारकपणे चार विश्वचषक सुवर्णपदके आणि दोहा येथील हंगामाच्या अखेरीस झालेल्या एलिट विश्वचषक अंतिम स्पर्धेत अव्वल स्थान पटकावले होते.

फारसा प्रसिद्ध नसलेल्या फक्त २० वर्षांच्या करनालच्या सम्राट राणाने पुरुषांच्या एअर पिस्तूल प्रकारात मोठी प्रगती केली. काही सर्वोत्तम खेळाडूंना हरवून कैरोमध्ये विश्वविजेता बनला होता. दरम्यान, एअर रायफल नेमबाज रुद्रान्क्ष पाटील, २५ मीटर रॅपिड फायर प्रकारातील अनिश भानवाला, एअर पिस्तूल नेमबाज वरुण तोमर आणि युवा २५ मीटर पिस्तूल नेमबाज सिमरनप्रीत कौर ब्रार यांच्यासारख्या खेळाडूंनी विश्वचषक, जागतिक अजिंक्यपद स्पर्धा, आशियाई अजिंक्यपद स्पर्धा आणि विश्वचषक फायनलमध्ये यश मिळवून, वर्चस्वासाठी बलाढ्य चीनला आव्हान दिले.

सुरुचीची उत्तुंग भरारी

एका हवालदाराची मुलगी असलेल्या सुरुचीने २०२८ च्या लॉस एंजेलिस ऑलिम्पिकमध्ये संभाव्य पदक विजेती म्हणून स्वतःला सिद्ध केले आहे. या वर्षी या किशोरवयीन खेळाडूने केलेल्या कामगिरीवरून हे स्पष्ट होते की, २०२२ मध्ये राष्ट्रीय स्तरावर पदार्पण केल्यापासून तिने किती मोठी प्रगती केली आहे. त्यानंतर तिने २०२४ च्या राष्ट्रीय अजिंक्यपद स्पर्धेत सात पदके जिंकली.

या वर्षी मिळालेल्या असंख्य पदकांमुळे सुरुचीने आयएसएसएफ (ISSF) क्रमवारीत अव्वल स्थान पटकावले आहे. पुढील वर्षी २०२८ च्या लॉस एंजेलिस ऑलिम्पिकसाठी पात्रता फेरी सुरू होणार आहे. त्यामुळे सुरुची देशासाठी लवकर ऑलिम्पिक कोटा मिळवणाऱ्या आघाडीच्या खेळाडूंमध्ये असेल.

सम्राट: नवा एअर पिस्तूल किंग

या वर्षातील दुसरा सर्वात मोठा कामगिरी करणारा खेळाडू निःसंशयपणे सम्राट होता. त्याने नोव्हेंबरमध्ये कैरो येथे प्रतिस्पर्ध्यांना धूळ चारून जागतिक विजेता बनण्याचा मान मिळवला. आपल्या घरामागील साध्या शूटिंग रेंजमध्ये वडिलांकडून प्रशिक्षण घेतलेल्या सम्राटने २०२२ मध्ये कैरो येथे कनिष्ठ जागतिक विजेता बनून आंतरराष्ट्रीय स्तरावर पदार्पण केले.तीन वर्षांनंतर तो त्याच रेंजमध्ये वरिष्ठ गटाचे सुवर्णपदक जिंकण्यासाठी परतला, ज्यामुळे त्याचे नाव अभिनव बिंद्रा, मानवजित संधू आणि रुद्रंक्ष पाटील यांच्यासारख्या दिग्गजांच्या यादीत सामील झाले. त्याचे यश हे देशातील लहान शहरे आणि ग्रामीण भागांमध्ये शूटिंगचा खेळ रुजत असल्याचे सर्वात मोठे आणि उत्तम उदाहरण आहे. तसेच, उत्तर प्रदेशातील बागपत जिल्ह्यातील एअर पिस्तूलमध्ये जागतिक अजिंक्यपद स्पर्धेत कांस्यपदक जिंकलेल्या वरुण तोमरलाही विसरता येणार नाही.

सिमरनप्रीतची सुवर्ण कामगिरी

फरीदकोटची २५ मीटर पिस्तूल नेमबाज सिमरनप्रीत कौरने दोहा येथील विश्वचषक फायनलमध्ये (WCF) जिंकलेले सुवर्णपदक तिच्याने दाखवलेल्या मानसिक कणखरतेमुळे विशेष ठरले. आपल्या पहिल्याच विश्वचषक फायनलमध्ये खेळताना, या २१ वर्षीय खेळाडूने कोणताही दबाव न घेता कनिष्ठ गटाचा जागतिक विक्रम मोडला आणि या प्रतिष्ठित स्पर्धेत भारताच्या मोहिमेचा सुवर्णपदकासह शेवट केला. भारताने विश्वचषक फायनलमध्ये आतापर्यंतची सर्वोत्तम कामगिरी केली, ज्यात दोन सुवर्ण, तीन रौप्य आणि एक कांस्यपदक जिंकले.

अनीश भानवालाची देदिप्यमान कामगिरी

अनीश भानवालाने अखेरीस आपल्या आवडत्या २५ मीटर रॅपिड-फायर पिस्तूल स्पर्धेत मोठ्या स्तरावर पदके जिंकण्याचे रहस्य उलगडल्याचे दिसत आहे. किशोरवयात त्याने प्रचंड क्षमता दाखवली होती. पण त्याला आपल्या प्रतिभेचे पदकांमध्ये रूपांतर करता आले नाही. पण २०२५ च्या यशस्वी हंगामात, २०१८ मध्ये राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत सुवर्णपदक जिंकणारा सर्वात तरुण भारतीय खेळाडू, कैरो येथे जागतिक अजिंक्यपद स्पर्धेत रौप्य पदक जिंकून या खेळातील सर्वोत्तम खेळाडूंपैकी एक म्हणून उदयास आला. अवघ्या एका महिन्यापेक्षा कमी कालावधीनंतर त्याने दोहा येथील विश्वचषक फायनलमध्ये पुन्हा दुसरे स्थान पटकावले.ज्येष्ठ ट्रॅप नेमबाज झोरावर सिंग यांनी तीन दशकांहून अधिक काळच्या मेहनतीनंतर अथेन्स येथील जागतिक स्पर्धेत कांस्यपदक जिंकून यश मिळवले. ही एक अशी कामगिरी होती, ज्यामुळे गेल्या काही वर्षांत फारसे यश न मिळालेल्या या खेळाच्या चाहत्यांमध्ये आनंदाची लाट पसरली. ४८ वर्षीय झोरावर, दिग्गज करणी सिंग आणि माजी विश्वविजेता मानवजित सिंग यांच्यानंतर, नेमबाजांसाठी ऑलिम्पिकनंतर दुसऱ्या क्रमांकाच्या या स्पर्धेत पदक जिंकणारा भारताचा तिसरा ट्रॅप नेमबाज ठरला.

मनू भाकरकडून निराशा

तरुण भारतीय खेळाडूंच्या सातत्यपूर्ण कामगिरीमुळे अव्वल पिस्तूल नेमबाज आणि दोन वेळा ऑलिम्पिक कांस्यपदक विजेती मनू भाकर झाकोळली गेली. २३ वर्षीय स्टार नेमबाजची सर्वोत्तम कामगिरी विश्वचषकातील वैयक्तिक एअर पिस्तूलमधील रौप्यपदक होती, कारण सुरुची, सिमरनप्रीत आणि २०२३ ची कनिष्ठ विश्वविजेती सैन्याम यांनी तिच्यापेक्षा सरस कामगिरी केली.

---------------

हिंदुस्थान समाचार / वृषाली देशपांडे