- सुमारे ४ लाख कोटी रुपयांची भांडवल निर्मिती होण्याची शक्यता

मुंबई, 29 डिसेंबर (हिं.स.) : भारतीय शेअर बाजारासाठी आगामी काळ अत्यंत सुवर्णमय ठरणार आहे. पॅन्टोमॅथ कॅपिटलच्या 'प्रायमरी पल्स २०२५' या ताज्या अहवालानुसार, २०२६ या वर्षात भारताच्या भांडवली बाजारात सुमारे ४ लाख कोटी रुपयांची (INR 4 Trillion) भांडवल निर्मिती होण्याची शक्यता आहे. विशेष म्हणजे, व्यवहारांच्या संख्येनुसार भारताची IPO बाजारपेठ आता जागतिक स्तरावर 'लीडर' म्हणून उदयास आली आहे.

दशकात १२ पटीने वाढ

गेल्या १० वर्षांत भारतीय कंपन्यांनी IPO च्या माध्यमातून निधी उभारण्यात तब्बल १२ पटीने प्रगती केली आहे. हा अहवाल सांगतो की, २०२० ते २०२५ हा काळ भारतीय बाजारपेठेसाठी 'टर्नईंग पॉईंट' ठरला आहे. आता भारतीय बाजार केवळ हंगामी तेजीवर अवलंबून न राहता एक मजबूत आणि प्रगल्भ व्यासपीठ बनले आहे.

प्रमुख वैशिष्ट्ये

जागतिक स्तरावर दबदबा : २०२५ मध्ये IPO च्या संख्येनुसार भारत जगात पहिल्या क्रमांकावर आहे, तर निधी उभारणीत (IPO Proceeds) पहिल्या तीन देशांमध्ये सामील झाला आहे.

मेट्रो शहरांच्या पलीकडे गुंतवणूक : गुंतवणुकीसाठी आता केवळ मुंबई-गुजरातवर अवलंबून राहण्याची गरज उरलेली नाही. ओडिशामधील केंद्रपारा, छत्तीसगडमधील भिलाई आणि हरियाणातील हिसार यांसारख्या छोट्या शहरांमधूनही मोठ्या प्रमाणावर गुंतवणूकदार पुढे येत आहेत.

नवा कल (OFS मध्ये घट) : यापूर्वी IPO म्हणजे केवळ जुन्या गुंतवणूकदारांनी बाहेर पडण्याचा मार्ग (OFS) असायचा. मात्र, २०२५ मध्ये हा वाटा ८७% वरून ६३% वर आला आहे. याचा अर्थ, जमा होणारा पैसा आता कंपन्यांचे कर्ज फेडण्यासाठी आणि व्यवसाय विस्तारासाठी वापरला जात आहे, जे अर्थव्यवस्थेसाठी शुभसंकेत आहेत.

कोणती क्षेत्रे आघाडीवर?

निधी उभारणीमध्ये वित्तीय सेवा (Financial Services), उत्पादन (Manufacturing), आयटी (IT) आणि ग्राहक सेवा क्षेत्रातील कंपन्यांचा मोठा वाटा आहे. विशेषतः १०० कोटी ते २००० कोटी रुपयांच्या दरम्यान असणाऱ्या 'मिड-साईज' IPO मध्ये मोठी वाढ दिसून येत आहे.

पॅन्टोमॅथ कॅपिटलचे चेअरमन आणि मुख्य व्यवस्थापक महावीर लुनावत यांच्या मते, भारताची IPO बाजारपेठ आता एका मजबूत संरचनेत रूपांतरित झाली आहे. २०२५ मध्ये नियामक मंडळाने (SEBI) केलेले बदल आणि देशांतर्गत गुंतवणूकदारांचा वाढता विश्वास यामुळे २०२६ मध्ये ४ लाख कोटींची आयपीओ पाइपलाइन सज्ज असेल.

गुंतवणूकदारांसाठी काय आहे संदेश?

२००७ नंतर पहिल्यांदाच २०२५ मध्ये १०० हून अधिक मोठ्या कंपन्यांचे (Mainboard) IPO बाजारात आले आहेत. म्युच्युअल फंड आणि परदेशी गुंतवणूकदार (FPI) आता अत्यंत चोखंदळपणे गुंतवणूक करत असल्याने बाजारात शिस्त आणि विश्वासार्हता वाढली आहे.

थोडक्यात सांगायचे तर, भारतीय कॉर्पोरेट जगतासाठी प्राथमिक बाजार (Primary Market) हे आता निधी उभारण्याचे सर्वात महत्त्वाचे 'इंजिन' बनले असून, त्याचा फायदा थेट देशाच्या आर्थिक विकासाला होताना दिसत आहे.

---------------

हिंदुस्थान समाचार / सुधांशू जोशी